Stel, je koopt een paar carbon wedstrijdschoenen – de schoenen waar de afgelopen jaren zoveel veel over te doen is – en je loopt al snel twee persoonlijke records. Je merkt ook dat je benen minder vermoeid raken en dat je je vaste rondje sneller aflegt zonder extra inspanning. Dan kom je misschien in de verleiding om die schoenen niet alleen tijdens wedstrijden en speciale trainingen te dragen, maar ook tijdens je gewone training. Goed idee, toch?
Lees ook: x de beste waterdichte hardloopschoenen
Te veel hardlopen op hardloopschoenen met carbon groter risico op blessures
Niet zo snel, zeggen sommige experts, en niet alleen omdat de schoenen zo duur zijn en maar zo kort meegaan. Want als je het doet, vergroot je wellicht ook je kans op blessures en zou het effect van de schoenen juist minder kunnen worden. Shalaya Kipp is een Olympische steeplechaser en een van de onderzoekers die Nike's eerste carbon schoen onderzochten. Dat onderzoeksteam van de Universiteit van Colorado ontdekte dat de loopefficiëntie bij lopers met het Nike-prototype gemiddeld 4 procent hoger was dan bij lopers op de traditionele wedstrijdschoenen van Nike en Adidas. Dat resultaat kwam terug in de naam die de schoen uiteindelijk kreeg: de Vaporfly 4%.
Kipp, die nu promoveert aan de University of British Columbia, zegt erover: ‘In vergelijking met traditionele wedstrijd-schoenen lijken de carbon schoenen minder kracht te vragen van je kuit en je middenvoet.’ Theoretisch zou het dragen van de schoenen dus kunnen helpen bij kuitblessures. Ook de achillespees lijkt door de verende carbon-plaat en het zachte schuim ontlast te worden. Dit zou wat ongemak of pijn kunnen wegnemen bij de revalidatie van kuit- of achilles-blessures.’
Klinkt goed! Maar bedenk wel dat de impact krachten van het lopen ergens naartoe moeten. Minder impact hier, betekent meer impact verderop.
‘Ik denk dat een deel van de impact van de nieuwe schoenen terechtkomt in de middenvoet,’ zegt Brian Fullem, sportpodoloog in Florida en schrijver van The Runner's Guide to Healthy Feet and Ankles. ‘De schoenen geven een terugslag die sommige pezen en ligamenten boven hun elastische vermogen kunnen belasten, wat kan leiden tot scheuren en verrekkingen.’ Naast middenvoet-blessures heeft Fullem patiënten gezien met nieuwe gevallen van fasciitis plantaris, nadat ze veel op carbon schoenen hadden gelopen.
Andere artsen wijzen erop dat carbon schoenen een flinke teensprong hebben - een curve omhoog in de voorvoet - om de voet te helpen bij de overgang van de dikke tussenzolen naar de teen. Dat verlaagt de druk op de voeten wellicht, maar zou de druk op knieën en heupen volgens sommige kenners doen toenemen.
De Amerikaan Jared Ward, die zesde werd in de Olympische marathon van 2016 en Saucony hielp bij de ontwikkeling van de Endorphin schoenen (met carbon), zegt: ‘Als ik te veel loop in de Endorphin Pro’s, merk ik dat aan mijn voeten. Ik weet niet of het komt omdat de plaat harder is dan wat ik gewend ben, maar ik voel vaak spanning in de bal van mijn voet en soms in mijn voetbogen. Pas als ik gewend raak aan de verschillen in voetafwikkeling en mechanica van mijn nieuwe schoenen, doe ik er meer trainingen op.’
Herhaaldelijke belasting zorgt voor blessures
De meeste hardloopblessures ontstaan door herhaaldelijke belasting - te veel van dezelfde krachten op kwetsbare lichaamsdelen. Experts zijn het erover eens dat subtiele variatie in die krachten het risico op blessures kan verlagen. Afwisseling tussen verschillende schoenen, of ze nou een carbon zool bevatten of niet, is een manier om die afwisseling te bereiken. Uit een in 2013 gepubliceerd onderzoek bleek dat hardlopers die tijdens het 22 weken durende onderzoek hun kilometers verdeelden over twee of meer verschillende modellen 39 procent minder blessures opliepen dan lopers die bijna al hun hardlooprondes op dezelfde schoenen liepen. Hoewel deze studie werd uitgevoerd voordat de carbon modellen op de markt kwamen, is er geen reden om te denken dat het algemene punt over variatie niet geldig is.
‘Ik wissel schoenen en de ondergrond af om ervoor te zorgen dat ik kleine variaties creëer in mijn looppatroon,’ zegt Kipp. ‘Als ik steeds hetzelfde looppatroon hanteer, bouw ik op bepaalde plekken in mijn lichaam spanning op.’
Is sneller altijd beter?
Maar wat als je bereid bent om je blessurerisico te nemen om sneller te lopen? Trainen is per definitie riskant; alleen lopers lopen loopblessures op. Als het dagelijks dragen van carbon schoenen een beter marathon PR De beste hardloopschoenen met demping?
Het is immers best aantrekkelijk om elke training sneller te lopen met minder belasting. ‘De mogelijkheid om op hogere snelheden te trainen op hetzelfde inspanningsniveau kan zeker voordelen hebben,’ zegt Kipp. Daarom trainen sommige lopers ook wel eens bergafwaarts bijvoorbeeld - om te wennen aan snellere tempo's.
En dan is er ook nog de kwestie van de lagere spiervermoeidheid, waardoor je harder kunt trainen (en uiteindelijk sneller kunt lopen): ‘Ik liep laatst een mijl op mijn ouderwetse wedstrijdschoentjes en wisselde meteen weer terug naar mijn Endorphin Pro's omdat mijn kuiten al na één mijl protesteerden,’ zegt Ward.
Maar zelfs Ward, wiens Saucony sponsorschap de financiële zorgen van dagelijks gebruik van de carbon schoenen wegneemt, raadt te veel trainen in de Pro’s af. Dat je sneller loopt in de training betekent niet noodzakelijkerwijs dat je fitter wordt, zegt hij. Hij vergelijkt het fenomeen met trainen op anti-zwaartekracht loopbanden zoals de AlterG.
‘Op een AlterG kun je 12 seconden per kilometer sneller lopen op 80 procent van je lichaamsgewicht - en sommige delen van je lichaam zullen daarbij gebaat zijn. Je hamstrings bijvoorbeeld. Maar je hart hoeft misschien niet zo hard te werken,’ zegt Ward. ‘Ik heb het gevoel dat dit fenomeen zich vertaalt naar carbonschoenen. Sommige mensen lopen dezelfde tijden tijdens de training. Dan voelt het gewoon makkelijker. Ze belasten hun lichaam niet harder (of hetzelfde) door sneller te lopen.’
Fullem sluit zich hierbij aan en speculeert: ‘Als de schoenen sneller lopen makkelijker maken en je dus minder energie verbruikt om sneller te lopen, heb je niet zo'n groot trainingseffect. Ik zie ze in die zin als een soort spikes: gemaakt voor wedstrijden dus.’
Trainen op carbon mogelijk nadelig effect op de wedstrijddag
Ward denkt ook dat een geliefd voordeel van carbon schoenen – dat je je niet zo afgemat voelt na lange, zware runs - een nadeel kan zijn op de dag van de marathon.
‘De marathon is een uitputtingsslag. Je lichaam moet er klaar voor zijn,’ zegt hij. ‘Ik ben er niet zeker van dat altijd trainen op carbon hardloopschoenen je klaarstoomt voor die beproeving, tenzij je heel veel kilometers loopt.’ Wetende dat Ward regelmatig meer dan 160 kilometer in de week traint, zal zijn definitie van ‘heel veel kilometers’ boven de weekomvang van de meeste recreanten liggen.
Zoals met alles zal je als individuele loper moeten experimenteren om uit te zoeken wat voor jou werkt. Maar zelfs als je het je kunt veroorloven om dagelijks schoenen van 250 euro te dragen, is de consensus tot nu toe dat je je carbon schoenen waarschijnlijk beter kunt bewaren voor super belangrijke trainingen en wedstrijden.
Lees ook: Deze loper liep een PR op Crocs (net zo licht als carbon schoenen!)
