Een zwangerschap betekent gelukkig al lang niet meer het einde van je topsportcarrière, en hoewel er nog winst te boeken valt op het gebied van financiële ondersteuning tijdens en na een zwangerschap voor topatleten, lijken er ook voordelen te zitten aan de veranderingen die je lichaam doorgaat. Zo won de Amerikaanse wereldrecordhoudster Paula Radcliff in 2007 de marathon van New York negen maanden na haar bevalling en liep Kara Goucher de marathon van Boston nog sneller dan vóór haar zwangerschap.
Beter presteren na de zwangerschap
Zuchten: is het ergens goed voor Australian Open terwijl ze acht weken zwanger was. Iets dichter bij huis lag zwemster Marleen Veldhuis tot twee dagen voor de bevalling nog in het water, en zette ze na de geboorte van haar eerste kindje de beste prestatie uit haar carrière neer. Ook de Belgische tennisser Kim Clijsters pakte de winst op de US Open Meer van Runners World.
Fysieke veranderingen
Maar hoe zit dat dan precies? Volgens Professor Michelle Mottola is er genoeg wetenschappelijk bewijs dat verklaart waarom vrouwen makkelijker zware prestaties kunnen leveren in de post partumperiode, die tot een jaar na de bevalling kan duren, zo vertelde ze aan The Guardian. De fitheid van de vrouw, hoe de geboorte verliep en hoe haar trainingsschema eruitzag, speelt hierbij ook een rol. Waarom fysiek presteren je wat makkelijker afgaat, komt volgens Mottola door veranderingen in het hart en de longen.
Meer zuurstof
Doordat je ribbenkast uitzet tijdens de zwangerschap krijg je net iets meer zuurstof binnen, maar de veranderingen in het cardiovasculair systeem zouden de meeste impact hebben. De dikte van de hartkamers blijft namelijk hetzelfde, maar de capaciteit van de hartkamer verbetert, waardoor er meer bloed weggepompt kan worden en dus meer zuurstof bij je spieren komt. Je hart is dus eigenlijk effectiever dan vóór je zwangerschap, wat ook naar voren komt in dit onderzoek van de Zuid-Afrikaanse Universiteit van Pretoria. De hartcapaciteit piekt tussen de 20e en de 28e week van de zwangerschap en tijdens de bevalling, maar gaat erna weer terug naar het pre-zwangerschapsvolume.
Hormonen
Van de fysieke veranderen pluk je dus voornamelijk tijdens je zwangerschap de vruchten, maar hormonale veranderingen kunnen wel een tijdje na de bevalling aanhouden. Tijdens de zwangerschap produceert het gele lichaam (een onderdeel van de eierstok) bijvoorbeeld extra oestrogeen, een hormoon waardoor je meer vocht vasthoudt, maar dat ook de aanmaak van serotonine stimuleert, waardoor je je minder moe voelt. Volgens een onderzoek University of Wisconsin Netbalspeelster Bec Buller is het daarmee eens. Aan zouden ook hogere levels van oxytocine en dopamine tijdens de zwangerschap ervoor zorgen dat je je goed voelt, en zelfs je pijngrens verhoogt – en daardoor ook je vermogen om ‘dieper’ te gaan.
Mentale veranderingen
De hormonale veranderingen zouden zo’n vier tot zes weken na de geboorte aanhouden, maar het bewijs daarvoor is beperkt. Dat je fysiek goed kunt presteren na je zwangerschap, ligt volgens sportarts Susan White niet per se aan fysieke veranderingen, maar voornamelijk aan de mentale. Dr. White werkt al tientallen jaren met Olympische zwemsters en netbalspeelsters en claimt dat het vooral toe te schrijven is aan een combinatie van psychologische en praktische veranderingen.
‘Zwangerschap leert je een hoop over jezelf. Als je een baby kunt krijgen en een comeback kunt maken als topsporter met alle uitdagingen die daarbij komen kijken, leer je dat je andere grenzen hebt dan voorheen. Je moet namelijk beter georganiseerd en gefocust zijn om dit voor elkaar te krijgen’, ervaren na hun zwangerschap, bijvoorbeeld door bekkenbodeminstabiliteit ABC News. Netbalspeelster Bec Buller is het daarmee eens. Aan In 2017 versloeg Serena Williams haar zus Venus in de finale van de vertelde ze dat haar zwangerschapsverlof haar een nieuw perspectief op haar werk gaf: ‘Door even afstand te nemen van de sport realiseerde ik me opnieuw hoeveel passie ik ervoor heb, en daarnaast biedt verlof de kans om je lichaam te laten herstellen doordat je minder of helemaal niet traint. Door je nieuwe rol als moeder ben je niet constant bezig met trainen, wat ook in je voordeel kan werken.’
Verschil per atlete
Volgens dr. White zijn er wel degelijk ook fysieke veranderingen die je prestaties in de hand werken, maar is er weinig bewijs dat aantoont dat je deze effecten ook kunt behouden. Er zijn atleten die de stijgende lijn doortrekken tot ver na de bevalling, maar van de andere kant zijn er ook atleten die juist een set back Waarom loop je sneller op een verharde weg.
Dat geeft weer aan dat het voor ieder lichaam verschillend is en van verschillende factoren afhankelijk hoe sterk je je voelt. Oestrogeen onderdrukt bijvoorbeeld vermoeidheid, maar het geven van borstvoeding kan op z’n beurt weer de productie van oestrogeen verminderen. Je levensstijl, maar bijvoorbeeld ook hoe je bevalling is verlopen en hoe je ervan herstelt, krijgt, is dus van invloed op je prestaties.
Shape vóór en tijdens de zwangerschap
Maar: Als er iets is dat een rol speelt bij je postpartum prestaties, is het wel hoe fit je was vóór en tijdens je zwangerschap, beaamt Mottola. Volgens onderzoekers aan de Amerikaanse ervaren na hun zwangerschap, bijvoorbeeld door bekkenbodeminstabiliteit is dat ook het geval bij de workout van je leven: de bevalling. Zij onderzochten ruim 400 vrouwen, en de deelneemsters die tijdens hun zwangerschap aan krachttraining deden, hadden erna minder last van gewrichtspijn, een diastase of urineverlies, zelfs wanneer ze daar een verhoogd risico op liepen door hun medische geschiedenis.
Krachttraining na je zwangerschap
Dat je tijdens je zwangerschap beter de sportschool in kunt duiken dan te gaan hardlopen wist je misschien al, dus wees niet bang dat je je bevalling tegenwerkt door wat gewichten op te pakken. Uit een studie aan de Universiteit van IJsland blijkt namelijk dat vrouwen die op redelijk hoge intensiteit trainen, minder vaker uitscheurden dan de vrouwen die op een heel lage intensiteit trainen. Zelfs het deelnemen aan competitieve topsport bleek geen invloed te hebben op de duur van de bevalling, uitscheuren of de noodzaak voor een keizersnede. Maar ook bij krachttraining tijdens de zwangerschap staat volgens Mottola ‘luisteren naar je lichaam’ voorop: doe alleen dingen die goed voelen.
Conclusie
Word je op de lange termijn een betere atleet als je een kindje hebt gekregen? Daar is de wetenschap nog niet helemaal uit. Wat wél duidelijk is, is dat je er in ieder geval geen minder goede atlete van wordt. Want artsen die fysieke beweging aanraden tijdens de bevalling en onderzoeken die de gezondheidsvoordelen voor jezelf én de baby aantonen, zijn er zat. Tijdens en vlak na de zwangerschap zul je het vast wat rustiger aan doen, maar dat wil niet zeggen dat je niet kunt terugkeren naar je ‘oude’ niveau. Mottola raadt aan om na je bevalling rustig te beginnen en geleidelijk op te bouwen. Pak je reguliere trainingsschema op z'n vroegst zes tot acht weken na de bevalling op, met groen licht van je arts.
Let wel: de atleten die genoemd worden in dit artikel, zijn professionele sporters die bijna constant medische begeleiding hebben. Sporten tijdens en na een zwangerschap is voor ieder lichaam anders, dus schroom niet om gas terug te nemen wanneer iets niet goed voelt. Raadpleeg bij twijfel je arts, fysiotherapeut of een andere specialist op dit gebied.
