Luchtwegen zijn van groot belang voor hardlopers. Maar hoe werken ze precies, hoe stimuleer je ze en wat is er een de hand als je astma hebt? Lees hier alles over neus, longen, aandoeningen en sporten met inspanningsastma.
Het ademhalingsorgaan
Het ademhalingsorgaan bestaat uit een bovenste en onderste deel. De neus behoort met de mond-keelholte en het strottenhoofd tot de bovenste luchtwegen. De luchtpijp vormt met de bronchiën en de longblaasjes, die omgeven worden door het borstvlies en de borstkas, de onderste luchtwegen.
Neus en longen
De neus zorgt voor het verwarmen, bevochtigen en reinigen van de ingeademde lucht, maar heeft een beperkte capaciteit. Hierdoor is het tijdens inspanning onmogelijk alleen via neusademhaling voldoende lucht in de longen te krijgen. De lagere ademhalingswegen komen dan in aanraking met vaak vuilere en onverwarmde lucht, waardoor de kans op irritatie van de luchtwegen kan toenemen. In de grote hoeveelheden kleine longblaasjes vindt uiteindelijk - nadat de lucht via de keel en bronchiën deze microscopische, tere weefsels heeft bereikt - de uitwisseling van zuurstof en koolzuurgas plaats.
De longen hebben een grote ventilatiecapaciteit, waardoor bij een afname van de longfunctie niet onmiddellijk klachten ontstaan bij sportbeoefening. Dit is anders bij de verschillende soorten aandoeningen van de luchtwegen die bij een grote groep ogenschijnlijk gezonde mensen kunnen optreden.
Aandoeningen van de luchtwegen
De term chronische aspecifieke respiratoire aandoeningen, afgekort cara, is een verzameling ziekten en symptomen van de luchtwegen, die gepaard gaat met chronisch of herhaaldelijk hoesten, soms met het ophoesten van slijm en klachten van kortademigheid of piepen op de borst. Het gemeenschappelijke kenmerk is de belemmering van de ademhaling.
Cara treedt vaak op als gevolg van een verhoogde gevoeligheid van de luchtwegen voor allerlei stoffen waarmee wij als mens in aanraking komen. Zo kunnen rook, mist, koude lucht en allerlei soorten luchtverontreiniging een overprikkeling van de slijmvliezen van de luchtwegen bewerkstelligen. Bij gezonde mensen leiden deze stoffen en omstandigheden echter niet tot reacties van de ademhalingsorganen.
Sporten als cara-patient doe je zo
Tijdens het sporten neemt de hoeveelheid lucht die de sporter via de luchtwegen transporteert sterk toe, om voldoende zuurstof via de longblaasjes in het bloed te brengen en om het koolzuurgas uit het bloed af te voeren. Cara-patiënten hebben door een verminderde longfunctie een tekort aan ademlucht, en kunnen dus onvoldoende zuurstof naar het bloed brengen. Hierdoor ontstaat benauwdheid en een snellere vermoeidheid.
Last van je ademhaling tijdens inspanning? Lees hier alles over de werking van je luchtwegen conditie afneemt. Een vicieuze cirkel, die niet in het belang is van de gezondheid van de sporter met cara. Sporten met cara is goed en verantwoord mogelijk. De conditie van hart en vaten neemt toe, de longfunctie verbetert, en kracht en uithoudingsvermogen van de spieren - dus ook van de ademhalingsspieren - worden vergroot.
Regelmatige lichamelijke inspanning met een zo goed mogelijke longfunctie is dus het doel van iedere atleet met cara. De training dient geleidelijk in intensiteit toe te nemen, om benauwdheden en hoestprikkels zoveel mogelijk te voorkomen. Een verbeterde longfunctie zal de conditie positief beïnvloeden.
Medicijngebruik bij aandoeningen aan de luchtwegen
Sporten met medicijnen is meestal heel goed mogelijk, maar vergeet niet: sommige middelen staan op de dopinglijst. Dit heeft al vaker geleid tot diskwalificatie van sporters met cara, die met behulp van medicijnen hun prestaties wilden normaliseren.
Als er een luchtweginfectie ontstaat, worden vaak antibiotica gegeven om verdere beschadiging van de luchtwegen en complicaties als een longontsteking te vermijden. De training kan pas weer voorzichtig hervat worden als deze verschijnselen verdwenen zijn. Overleg dit altijd met je arts.
Inspanningsastma
Welke dieren lopen het snelst een marathon ademhaling moeilijker wordt. Vooral uitademen wordt belemmerd door een vernauwing van de luchtwegen. De piepende uitademing, soms met hoesten, blijft ook enige tijd na de inspanning en verdwijnt dan geleidelijk.
Als verklaring voor dit fenomeen wordt gedacht aan een reactie van de luchtwegen door afkoeling van de slijmvliezen. De afkoeling en verontreiniging zijn het grootst bij het met wijd open mond inademen van koude, droge lucht. Tempo- of intervaltraining in koude weersomstandigheden vergroot de kans op dit soort klachten.
Er zijn genoeg medicijnen via de huisarts verkrijgbaar, die de reactie van de luchtwegen op inspanning kunnen beperken. Wanneer deze middelen van tevoren via bijvoorbeeld een inhalator of aërosol worden toegediend, dan is sportbeoefening vaak klachtenvrij of met aanmerkelijk minder klachten mogelijk. Een goede en geleidelijk opgebouwde warming-up Alles wat je wil weten over de Bruggenloop 2024.
Volg je Runner's World al op Instagram en Facebook?
