Meer van Runners World

Runners World, Onderdeel van Hearst Netherlands Alles over de EK cross 2024 in Antalya. Je zou hierdoor namelijk je vrouwelijkheid verliezen, onaantrekkelijk worden, haargroei krijgen op ‘ongewenste plekken’, hangborsten en bloedarmoede krijgen. Hardlopen zou zelfs onomkeerbare schade aan het vrouwenlichaam veroorzaken met in het ergste geval onvruchtbaarheid. Vrouwen mochten hierdoor heel lang niet meedoen, maar gelukkig hebben deze vrouwen de weg voor hardlopende vrouwen vrijgemaakt.

1928: Olympische Spelen, Amsterdam

Tijdens de Olympische Spelen in 1928 in Amsterdam mochten vrouwen voor de eerste keer meedoen aan atletiekonderdelen, waaronder de 100 meter, 800 meter en de 4 x 100 meter. Aan de 800 meter deden 9 atleten mee, die werd gewonnen door de Duitse Lina Radke. Je zou denken dat de atleten hiermee hadden bewezen in staat te zijn om 800 meter te lopen, maar de sportbestuurders en journalisten dachten hier anders over. Zij vonden de 800 meter veel 'te zwaar' voor de vrouwen. Zo schreef De Telegraaf het volgende:

‘Alleen de winster Frau Radke leek nog tamelijk fit, ook de Japanse, die tweede werd. De rest duizelde, voor zoover niet volkomen buiten kennis, zwaaiend en tollend van uitputting over de eindstreep. Het heele stel had tien minuten nodig om weer op adem te komen, waarop het grienend zwikje met uitzondering van de winster elkander melodramatisch de schouders omvattend uit het gezichtsveld verdween. Laat dit de laatste maal zijn, Heeren voorbereiders van Olympiades.’

Vrouwen mochten niet meedoen

‘De Telegraaf was zeker niet de enige die zo schreef over de wedstrijd’, zegt Nydia van Voorthuizen, oprichter van het feministische platform DAMN, HONEY, podcastmaker, schrijver en liefhebber van hardlopen. ‘Ook sommige kranten in het buitenland schreven negatief over deze vrouwen en er was zelfs fake news.’

Zo waren er gemanipuleerde filmbeelden van een deelneemster die uitgeput over de finish kwam. Uit onderzoek bleek later dat deze beelden hartstikke nep waren, maar dit heeft er wel voor gezorgd dat vrouwen niet langer mee mochten doen op de Olympische Spelen aan races die langer waren dan 200 meter. En dat verbod heeft maar liefst 32(!) jaar geduurd. ‘Het hele idee was dat vrouwen het zwakke geslacht zijn die we voor hunzelf moesten beschermen. Anders liepen ze een 'enorm gevaar' als ze meedoen’ vertelt van Voorthuizen.

1966: Roberta ‘Bobbi’ Gibb liep als eerste vrouw stiekem de Boston Marathon

Maar als de 800 meter al ‘veel te zwaar’ zou zijn voor vrouwen, dan was de magische 42 km en 195 meter al helemaal ondenkbaar. In 1966 vroeg de 23-jarige Roberta ‘Bobbi’ Gibb een startnummer aan, maar werd afgewezen. De organisator Will Cloney was van mening dat vrouwen fysiek niet in staat waren om marathonafstanden te lopen. Bobbi Gibb wilde het tegendeel bewijzen en sprong stiekem vanuit de struiken bij de startlijn tussen het deelnemersveld. Ze liep als eerste vrouw ‘illegaal’ de Boston Marathon in 1966 in een tijd van 3.21.40 en bewees het tegendeel. ‘De mensen langs de kant en de hardlopers waarmee zij liep waren razend enthousiast, maar toch mochten vrouwen vanaf dat moment nog steeds niet mee doen,’ vertelt van Voorthuizen.

1967: Katherine Switzer liep als eerste vrouw 'officieel' de Boston Marathon

Sinds 1972 mogen vrouwen pas officieel meedoen aan de marathon Katherine Switzer een startnummer voor de Boston Marathon te bemachtigen. Dit deed zij door zichzelf in te schrijven onder de naam K.V. Switzer. Maar toen wedstrijdleider Jock Semple haar aan het begin van de marathon zag hardlopen, werd hij ziedend. Hoe durfde een vrouw aan zijn startnummers te zitten?

‘Een jaar later wist de 20-jarige’, schreeuwde hij. In een poging om haar startnummer van haar lijf te scheuren, rende hij achter haar aan, maar werd iconisch weg gebeukt door haar vriend. Uiteindelijk volbracht ze als eerste officiële vrouw de marathon in een tijd van 4.20.02 uur. Maar alhoewel Bobbi en Katherine hadden bewezen dat vrouwen prima in staat zijn om een marathon te lopen, mochten vrouwen pas in 1972 officieel meedoen aan de marathon.

De reden waarom vrouwen niet mee mochten doen

De reden waarom vrouwen zo lang niet mee mochten doen, was gebaseerd op de angst dat het ‘gevaarlijk’ zou zijn voor het vrouwenlichaam, maar van Voorthuizen zet hier haar vraagtekens bij. ‘Ging het echt alleen om die angst of waren mensen niet heel bang dat vrouwen dingen konden die mannen ook konden? Want als ze konden rennen, wat konden ze dan nog meer? En dan hebben we het nu over rennen, maar dit staat natuurlijk voor iets veel groters. Een onafhankelijke vrouw was toen nog best wel een enge vrouw in die tijd’, zegt van Voorthuizen.

Waarom wij deze vrouwen niet mogen vergeten

Natuurlijk is het fantastisch dat de reglementen zijn verandert en vrouwen nu mee mogen doen, maar volgens van Voorthuizen verandert dit nog niet direct alle stereotype denkbeelden en verwachtingen die we hebben over mensen. ‘Het is nog lang knokken voordat we dat er op alle vlakken uit hebben.’ Het is daarom belangrijk dat wij deze vrouwen – die nog steeds leven - niet vergeten, maar ook om te beseffen dat dit nog helemaal niet zo lang geleden is. ‘Vrouwen worden regelmatig uit de geschiedenis geschreven of ze verdwijnen uit verhalen terwijl ze allemaal vette dingen hebben gedaan’, zegt van Voorthuizen.

Voorsprong

Tot op heden wordt er vaak gedacht dat vrouwen simpelweg 'slechter' zijn dan mannen vanwege het biologische aspect. ‘Natuurlijk zijn er biologische verschillen, maar je moet niet vergeten hoeveel tijd, aandacht, geld en coaching, mannen al die tijd al hebben gehad terwijl vrouwen niet eens mee mochten doen,' zegt van Voorthuizen. Zo waren er bijvoorbeeld nog helemaal geen hardloopschoenen of sport bh's Halve marathon kalender Nederland 2025.
'Scoor dan nu de Runners World special! Deze ligt nú in de winkel tot en met eind februari 2024.'

Intimidatie tijdens het hardlopen

Zowel Bobbi als Katherine werden tijdens hun trainen uitgejouwd door mensen die van mening waren dat vrouwen niet hoorden te hardlopen. Tegenwoordig zal je als vrouw niet snel worden nageroepen om het feit dat je niet zou mogen hardlopen, maar los daarvan is Alles wat je wil weten over de Bruggenloop 2024 tot op heden geen onbekend terrein. Ook van Voorthuizen heeft meerdere vervelende situaties meegemaakt. ‘Er zijn nog steeds intimiderende en vervelende situaties waar je als vrouw in terecht kan komen. De straat voelt nog steeds alsof die meer aan mannen behoort dan aan vrouwen en dat kan echt nog wel veel beter’, aldus van Voorthuizen.

Het is echt niet zo lang geleden. Bobbi en Katherine leven allebei nog en delen nog steeds hun ervaringen. Sterker nog, Katherine liep in 2017 nog de Boston Marathon. En hoe zorgeloos wij ons startnummer ophalen, zo vanzelfsprekend was hardlopen voor hen helemaal niet. Het feit dat het voor ons wel vanzelfsprekend is, hebben wij aan hen te danken.