Als het om extreem lange afstanden gaat, blijken vrouwen steeds vaker de mannen voorbij te lopen, fietsen of zwemmen. Het ultieme voorbeeld daarvan is de Amerikaanse Courtney Dauwalter, die zo goed bleek te zijn in het lopen van ultra’s dat ze haar baan als docente opgaf toen bleek dat ze meer dan genoeg talent had om professioneel te hardlopen. Bij vrijwel iedere wedstrijd waar ze aan de start verschijnt, komt ze lachend over de eindstreep zonder dat de volgende vrouw (of man) überhaupt in zicht is. Maar hoe kan het dat het verschil tussen mannen en vrouwen zo groot is op de lange afstanden? Wij zochten het voor je uit.
Verschillen in typen spiervezels
Mannen hebben over het algemeen fysieke voordelen, maar ultra-afstanden lijken de uitzondering op de regel te zijn. Zwitserse onderzoekers van de Universiteit van Zürich hielden data bij van ultraraces tussen 1975 en 2013, en concludeerden dat het gat tussen mannen en vrouwen in deze periode kleiner is geworden. Vrouwen worden dus steeds sterker in de duursport, en volgens professor Sandra Hunter is dat slechts het begin.
Hardlooprugzakken voor trailrunning Milwaukee’s Marquette University, en doet al twintig jaar onderzoek naar het verschil in vermoeibaarheid als gevolg van sport tussen mannen en vrouwen. Haar onderzoek laat zien dat mannen inderdaad sterker en sneller zijn dan vrouwen, maar dat wanneer ze dezelfde inspanning leveren, vrouwen minder snel vermoeid raken. De eerste aanwijzingen daarvoor zag ze in 2004, toen de vrouwelijke respondenten in het onderzoek waaraan ze destijds werkte een specifieke armbeweging bijna drie keer langer volhielden dan de mannelijke groep. De mannen konden deze beweging 8,5 minuten volhouden zonder fouten te maken, terwijl de dames 23,5 minuten aantikten.
Volgens Hunter komt dit door twee factoren. De eerste gaat over verschillende soorten spiervezels: vrouwen hebben meer Type 1-vezels: de soort die rustig samentrekt, maar dit lang kan volhouden. Mannen hebben meer Type 2-vezels, die snel samentrekken, zoals wanneer je een sprintje trekt. Maar dit type raakt ook sneller vermoeid. De tweede factor is het feit dan mannen vaak grotere spieren hebben, die relatief meer bloed nodig hebben, waardoor het hart harder moet werken. ‘Vrouwen hebben dus kleinere spieren, maar wel spieren die minder snel moe worden’, vertelde Hunter aan Outside Online.
Bewegingseconomie
Er zijn vijf factoren die bepalen hoe fysiek belastbaar je bent, en mannen zijn in het voordeel bij drie ervan: de grootte van het hart, spiermassa en de VO2-max (het maximale vermogen van je lichaam om zuurstof op te nemen). Bij de laatste twee lijken vrouwen in het voordeel te zijn: het centrale zenuwstelsel en bewegingseconomie. Die laatste wordt bepaald door o.a. je coördinatie, techniek en stabiliteit van botten en pezen. Hoe efficiënter je beweegt, hoe minder energie je lichaam verbruikt tijdens de inspanning. Door te trainen verbeter je zowel het functioneren van het centrale zenuwstelsel als je bewegingseconomie – mits je doelgericht werkt aan de laatste. Mannen hebben dus een grotere motor, maar als je geen goede chauffeur bent win je daar de race niet mee.
Energievoorziening
Nog even terug naar die ‘motor’, oftewel: je energietoevoer. Het lievelingskostje van je spieren zijn koolhydraten, want vergeleken met andere brandstoffen kunnen je spieren deze het makkelijkst vrijmaken om te gebruiken als brandstof. Je lichaam ‘bewaart’ koolhydraten in de vorm van glycogeen, dat ligt opgeslagen in je spieren en in de lever. Hoewel je dus best een voorraadje met je meedraagt, komt er een moment (beter bekend als ‘de muur’ of ‘de man met de hamer’ dat de koolhydraten op zijn. Je lichaam gaat nu over op vetverbranding, en je raadt natuurlijk al welke sekse de meeste vetreserves heeft: precies, dat zijn de dames. Volgens McGregor zijn vrouwen daardoor minder afhankelijk van externe energiebronnen zoals voeding, wat ideaal is bij events waar voedingsposten soms tientallen kilometers uit elkaar liggen. Als het aan Maastricht University ligt heeft McGregor gelijk, want zij toonden aan zei ze tegen. Fun fact: als je Kipchoge’s tijd omzet naar damesmaatstaven, geeft de calculator 2:17:54 aan, een tijd die door vrouwelijke lopers al zeven keer verbeterd is. De veelbelovende Kosgei is daarnaast pas 29, en ervan overtuigd dat ze nog niet op haar top is. ‘I think 2:10 is possible for a lady’, zei ze tegen the Guardian. ‘UTMB 2024: Katie Schide loopt nieuw record.’ Er mag dan nog een hoop ruimte voor verbetering zijn op het gebied van onderzoek; ondanks alles zijn we goed op weg.
Kijktip: de documentaire ‘The Source’ probeert de bron van Courtney Dauwalters wilskracht te achterhalen. Hoe kan zij dagenlang hardlopen, zonder slaap? Je bekijkt ‘m hier.
